Bu sure, konusu nedeniyle Fatiha ismini almıştır. Hicr suresi Mekki’dir ve ‘biz sana tekrarlanan 7’yi gönderdik’ ayeti Hicr suresindedir. Dolayısıyla Fatiha suresi de Mekki’dir. 
Fatiha, bir konuyu, bir kitabı veya başka bir şeyi “açan şey” demektir. Başka bir deyişle, Fatiha bir nevi önsözdür. İlk nazil olan vahiylerden biridir. Sahih hadislerden Fatiha'nın Hz. Muhammed'e (s.a.v) nazil olan ilk tam sure olduğunu öğreniyoruz. Bundan önce Alak, Müzzemmil, Müddessir surelerinin bölümleri olan birbirine benzer birkaç ayet nazil olmuştur.

Fatiha Suresinin Konusu

Bu sure aslında, Allah'ın kendi kitabını okumak isteyenlere öğrettiği bir duadır. Okuyucuya şu dersi öğretmek için Kitab'ın en başına yerleştirilmiştir. Surenin genel anlamı şu şekildedir: ‘Eğer samimi olarak Kuran’dan yararlanmak istiyorsan, Alemlerin Rabbi'ne bu şekilde dua etmelisin.’

Bu önsöz, okuyucunun kalbinde Alemlerin Rabbi'nden hidayet dileme, hidayeti ancak Allah-u Teala verebilir, konusunda kuvvetli bir istek uyandırmayı amaçlar. O halde Fatiha, dolaylı olarak incelemek ve Alemlerin Rabbi'nin, bilginin tek kaynağı olduğu gerçeğini kabul etmek olduğunu öğretmektedir. Bu nedenle, kişi Kur'an'ı incelemeye, Allah-u Teala’dan hidayet dileyerek başlamalıdır.

Konusu nedeniyle, Fatiha ile Kur'an arasındaki ilişkinin, bir giriş ve kitap ilişkisi değil, bir dua ve ona cevap niteliğinde bir ilişki olduğu açığa çıkmaktadır. Fatiha, kulun duası, Kur'an ise, Mabud'un kuluna verdiği cevaptır. Kul, kendisine doğru yolu göstermesi için Allah'a yalvarır; Allah da duaya cevap olarak, tüm Kur'an'ı onun önüne koyar ve sanki şöyle der: “İşte, benden dilediğin Hidayet"

Fatiha Suresi İle İlgili Hadis-i Şerifler

Peygamberimiz aleyhisselam Fatiha Suresi hakkında şöyle buyurmuştur:
1- ‘Canımı elinde tutan Zat-ı Celil’e yemin ederim ki, Fatiha gibi bir sure ne Tevratta, ne İncil’de ne de Furkan’da indirilmemiştir.’ Buhari/tefsir.
2- ‘Fatihasız namaz kılanın namazı yoktur’ Müslim Mesafirin, Nesai.

Rahman ve Rahim Olan Allahın Adıyla
1- Hamd Alemlerin Rabbine,
2- O Rahman ve Rahim,
3- Din günün sahibi.
4- Yalnız sana ibadet eder, yalnız senden yardım dileriz.
5- Bizi sıratı-mustakime ilet (Doğru yola ilet).
6- Nimet verdiklerinin yoluna ilet, gazaba uğrayan (müşrik) ve sapanların (Yahudi ve Hristiyan) yoluna değil.